ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΕΣ
Αποκλειστικά για την κοινότητα του Greek Comics Life, προδημοσιεύσεις και αποσπάσματα από άρθρα και βιβλία.
9ο ΚΑΙ ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ - "ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ"
Από το υλικό του βιβλίου του Γιώργου Κοσκινά, "Ζαγκόρ - Αταξίες και Ηρωισμοί" - Αιγόκερως 2009. ΔΕΝ περιλαμβάνεται στις σελίδες του και τα πνευματικά δικαιώματα του δημιουργού, επιτρέπουν την δημοσίευση του. Οποιαδήποτε αναδημοσίευση, συνεπάγεται τις κυρώσεις του νόμου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9. ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ…
Ότι πότισε αυτές τις σελίδες που θα διαβάσετε σε λίγο, βγήκε από τη γλώσσα της ψυχής και τη παλιομοδίτικη μυρωδιά της μνήμης. Ήταν κάτι που ήθελα πάντα να περιγράψω, να μοιραστώ με κείνα τα φιλαράκια που τσακωνόμαστε για τους βώλους. Υπάρχουν ένα σωρό ονόματα, που θα μπορούσα να φωνάξω, αλλά είναι προτιμότερο να μείνουμε όλοι σιωπηλοί για λίγο, να φέρουμε στο νου κάποια από αυτά που μπορούσαν να μας δώσουν λάμψη στα μάτια και λαχτάρα, κι αν χρειαστεί ας αφήσουμε τα μάτια να βουρκώσουν για μια στιγμή… Αναφέρθηκα σε διάφορα σημεία αυτών των κειμένων, στην αλλιώτικη εκείνη πραγματικότητα, των αναγνωστών όλων αυτών των φανταστικών περιπετειών που παρέλασαν στα εικονογραφημένα σαν και το Ζαγκόρ. Είναι κάτι που θα βρείτε και στα προηγούμενα βιβλία μου, με τη μορφή προσωπικών αναμνήσεων. Πως έδεσα την ύπαρξη κάποιων κόμικς, με τις διάφορες στιγμές της ζωής μου. Όπως και εσείς πιστεύω., κάνατε την ίδια πρόσθεση. Επειδή αυτά όλα ξυπνούν αναμνήσεις αγαπημένων χρόνων πολλών από εμάς και θα θέλαμε να τις θυμηθούμε ξανά, σκέφτηκα να εξιστορήσω κάποιες από τις συνήθειες μιας ολόκληρης γενιάς, της δικής μας, και να τις συγκεντρώσω σε ένα άρθρο, που μάλλον μεγάλωσε αρκετά και αποφάσισε(από μόνο του, όχι εγώ!), να ντυθεί «κεφάλαιο», στο πάρτι μασκέ που θα διαβάσετε πιο κάτω! Εικόνες μιας άλλης εποχής, μέσα στις λέξεις ενός κειμένου. Η αποκλειστική ευθύνη, για τυχόν παρενέργειες κάθε είδους, που μπορεί να συμβούν στον καθένα σας από την ανάγνωση όσων ακολουθούν, είναι δική σας και μη προσπαθήσετε να μου δημιουργήσετε ενοχές! Μπορεί να φταίω που τα έγραψα, αλλά εσείς τα διαβάσατε, οπότε… «φταίμε και εμείς, φταίτε και εσείς, φταίνε κι οι άλλοι»…, που λέει και ο Λουκιανός Κηλαηδόνης! Επειδή η ομορφιά βρίσκεται στην απλότητα, μην ψάξετε τίποτα εξεζητημένες φράσεις, ή πολύπλοκες λέξεις, πιο κάτω. Θα είναι σαν να ανοίξατε την πόρτα και να βγήκατε στην αυλή για να παίξετε! Τότε που δεν μπορούσαμε ακόμη να διαβάσουμε καλά τους υπότιτλους, που ούτως ή άλλως σπάνιζαν, αφού οι σειρές ήταν μεταγλωττισμένες! Τότε που το μεσημεράκι και η ξεκούραση των γονιών, έφερνε την καλύτερη ώρα για αταξίες και κατορθώματα κατευθείαν από τις σελίδες των κόμικς! Πάγωμα χρόνου και …πάμε!
Μια από τις αγαπημένες εκείνες συνήθειες, ήταν και οι κάρτες που συλλέγαμε με εικόνες ποδοσφαιριστών, σημαίες κρατών, ενδυμασίες χωρών, μεγάλες ανακαλύψεις, σπουδαίους εξερευνητές κ. α. Οι κάρτες αυτές είχαν πολλαπλές χρήσεις και ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας! Κύριοι υπεύθυνοι για την ειδική αυτή αξία που απέκτησαν στα μάτια μας, ήταν εταιρείες όπως η περίφημη ΜΕΛΟ, η ΙΟΝ, ο Παυλίδης και μερικές ακόμη. Σκοπός τους, όπως διατυμπάνιζαν, ήταν να μας προσφέρουν γνώσεις και ψυχαγωγία, μαζί με κάποια δώρα, αν συμπληρώναμε ποτέ τα άλμπουμ με αυτές και τα στέλναμε στην ανάλογη διεύθυνση. Αυτή πάνω – κάτω, ήταν η κεντρική ιδέα. Σίγουρα καμιά από τις εταιρείες δεν φαντάστηκε ότι θα επινοούσαμε ένα σωρό παιγνίδια με τα …προϊόντα εκμάθησης τους, αλλά και ακόμη περισσότερες χρήσεις! Ένα από τα αγαπημένα παιγνίδια με αυτές, ήταν κι ο «τοίχος», από τον οποίον ξεκινούσαν τα όνειρα για περισσότερες κάρτες, κι εκεί κατάληγαν τα …κεφάλια μας, όταν χάναμε! Δεν ήταν δα και το πιο εύκολο πράγμα να βρεις την κατάλληλη φορά, ούτως ώστε να προσγειώσεις τη δική σου κάρτα πάνω σ` εκείνη των αντιπάλων, με σκοπό βέβαια να τις αποσπάσεις από αυτούς! Αναπτύχθηκαν τεχνικές, όμως παρ` όλα αυτά, η τύχη είχε το μεγαλύτερο μερίδιο στην εξέλιξη και την ολοκλήρωση κάθε παρτίδας. Άντε και οι καιρικές συνθήκες, π. χ. αέρας! Ένα άλλο από τα παιγνίδια που ανακαλύψαμε στην πορεία, ήταν κι αυτό των «αριθμών». Καθαρά τύχη και τίποτα παραπάνω, αφού όσο παρατηρητικός κι αν ήσουν, δεν ήταν δυνατόν να μαντέψεις το επόμενο αριθμό κάρτας, για να την κερδίσεις σε βάρος του αντιπάλου! Τα χαρτάκια εκείνα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο άλλαζαν χέρια ταχύτατα, κι εκεί που κάποιος ήταν ο …κυρίαρχος της γειτονιάς, με τις πιο πολλές συλλογές, από την μια στιγμή στην άλλη τριγύριζε περίλυπος κρατώντας στο χέρι αυτές που του είχαν απομείνει! Αυτές που είχαμε παραπάνω από μια φορά, φυσικά τις ανταλλάζαμε! Κάποιοι σκέφτηκαν να τις ανταλλάξουν με κόμικς, που σαν αποτέλεσμα είχε να αποκτήσουν αρκετές και σήμερα να ψάχνουν τα τεύχη που έδωσαν! Τέλος, υπήρχαν κι αυτοί που απλά συμπλήρωσαν τα άλμπουμ, τα οποία ή έστειλαν περιμένοντας το «δώρο» που κέρδισαν, ή τα φύλαξαν για να τα ξεφυλλίζουν σήμερα με ικανοποίηση! Για να θυμηθούμε όμως, τι ήταν εκείνες οι κάρτες. Αρχικά έκαναν την πρώιμη τους εμφάνιση στα τέλη της δεκαετίας του`60 και περιορίζονταν σε πορτρέτα Ελλήνων ποδοσφαιριστών και φωτογραφίες ομάδων. Δέδες, Τριαντάφυλλος, Φωστήρας, Βέροια και πολλές ακόμη αναμνήσεις από τα χρόνια των «ξερών» γηπέδων και της «φανέλας».
Τα κίνητρα για να προχωρήσουμε στην συλλογή τους, αναγράφονταν συνήθως στο πίσω μέρος. Με 100 φωτογραφίες μια μπάλα πλαστική, με 200 ένα ζεύγος κάλτσες αθλητικές, με 300 ένα παντελονάκι, με 400 μια φανέλα, με 500 ένα ζεύγος ρακέτες και μια μπάλα(τένις!), με 1000 ένα ζεύγος αθλητικά υποδήματα και με 1500 το απόλυτο αντικείμενο του πόθου, μια μπάλα δερμάτινη ποδοσφαίρου! Δύσκολοι καιροί για πρίγκιπες και μεγάλες οι θυσίες που απαιτούνταν για να παίξουμε ποδόσφαιρο! 1500 κάρτες! Απ` ότι θυμάμαι, οι γειτονιές είχαν γεμίσει με πιτσιρικάδες που έπαιζαν κλοτσώντας πλαστικές μπάλες και φορώντας μπλε φανέλες! Μέχρι εκεί είχαν φτάσει οι περισσότεροι! Η εταιρεία που βρίσκονταν πίσω από όλα αυτά, σύμφωνα και με τα τεκμήρια που προσφέρουν κάτι λίγες εναπομείναντες κάρτες, ήταν η Carousel. Μας πέτυχε(για μένα και τους συνομηλίκους μου πάντα), στις τρείς πρώτες τάξεις του Δημοτικού αυτή η ιστορία και οι γονείς δεν έβλεπαν με καθόλου καλό μάτι της εξέλιξη εκείνης της επιρροής πάνω μας! Αργότερα άλλαξαν σχετικά γνώμη, αφού τους έδιναν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για απειλές και «συμφωνίες»! Αν είσαι καλό παιδί θα σου πάρω, αν διαβάσεις τα μαθήματα σου, αν δεν κάνεις φασαρία, αν δεν λερωθείς στην αυλή, και τα υπόλοιπα γνωστά κολπάκια, με τα οποία συμβιβαστήκαμε και χαμένοι δεν βγήκαμε! Όλοι βολεύτηκαν από αυτό το νέο χόμπι, τελικά. Επιστρέφοντας στους πρωταγωνιστές των καυγάδων και των παιγνιδιών μας, στις πρώτες τους εμφανίσεις με θέμα το ποδόσφαιρο, άξιο αναφοράς είναι και ο τρόπος με τον οποίο γινόσουν κάτοχος των πληροφοριών που σου πρόσφεραν, κι οι οποίες ήταν στο πίσω μέρος γραμμένες στο χέρι!!! Ξεχώριζε δε, η φράση «…απαγορεύεται η αντιγραφή και η ανατύπωσις…!»
Όσο χάρηκαν – χάρηκαν εκείνες οι εταιρείες, γιατί μόλις έκανε την εμφάνιση της η ΜΕΛΟ, το παιγνίδι πήρε άλλες διαστάσεις! Απογειώθηκε μέσα σε μια πανδαισία χρωμάτων και θεματολογίας, που διέγειραν τη φαντασία όσο τίποτε άλλο! Πιστεύω ότι οι συλλογές καρτών της ΜΕΛΟ ήταν πραγματικά οι καλύτερες, κάτι που μπορείτε να διακρίνεται και στις μέρες μας, με πάρα πολλούς 40 και κάτι, που ψάχνουν να τις βρουν μετά μανίας! Ας μείνουμε όμως σε παρελθόντα χρόνο, γιατί αυτός είναι κι ο λόγος ύπαρξης αυτού του κεφαλαίου, προκειμένου να δούμε κάποιες από εκείνες τις σειρές καρτών και το αντίκτυπο που είχαν στην καθημερινότητα μας. Πως μπορούσε ένα απόγευμα σαν όλα τα άλλα να είναι διαφορετικό;
Μα με 4-5 κάρτες ΜΕΛΟ στο χέρι, επιδεικνύοντας τες στους φίλους και καμαρώνοντας για την κατοχή τους! Ήταν ίσως το φετίχ της εποχής, χωρίς υπερβολές. Τα πράγματα εδώ άλλαζαν όμως, καθώς δεν είχε σημασία ο αριθμός των καρτών για να πάρει κανείς δώρα. Ή αλλιώς, δεν αρκούσε! Η ΜΕΛΟ σκέφτηκε πρώτη από τις ανταγωνίστριες που ακολούθησαν(και που θα τις αναφέρουμε στη συνέχεια), να επιβάλει νέους κανόνες, με την εφεύρεση των «δύσκολων» προς εύρεση καρτών! Τι ήταν αυτό; Απλά, ορισμένα νούμερα δεν μπορούσες να τα βρεις εύκολα ως καθόλου, καθότι οι υπεύθυνοι της εταιρείας είχαν φροντίσει να τα κόψουν σε πολύ λιγότερα αντίτυπα και να τα μοιράσουν στην επικράτεια! Συνεπώς οι πιθανότητες να τα αποκτήσεις, μειώνονταν αισθητά! Αντί όλο αυτό το σκηνικό να αποτρέψει τους πιτσιρικάδες από το κέφι τους για να συμπληρώσουν τα άλμπουμ, λειτούργησε εντελώς αντίθετα και τους πείσμωσε περισσότερο! Ανεξήγητη κατάσταση το δίχως άλλο, και μην κάνετε πως δεν θυμάστε τίποτα, κοιτώντας ψηλά στο ταβάνι! Πόσες άραγε διπλές και τριπλές τέτοιες κάρτες είχατε μαζέψει κι εσείς, από τα νούμερα που έβαζε σωρηδόν η εταιρεία; Γιατί αυτό, ήταν το δεύτερο της κρυφό χαρτί! Ενώ δεν έβρισκες εύκολα κάποιες, υπήρχαν μερικές που βαριόσουν να αντικρίζεις! «…Πάλι αυτή; Αμάν πια! Έξη φορές την έχω!...» Χρονολογικά είναι δύσκολο να τις κατατάξω, καθώς αρχεία τέτοιου τύπου δεν έχουν ούτε οι απόγονοι των ιδιοκτητών, εκείνων των εργοστασίων! Θα περιοριστούμε όπως καταλαβαίνετε, σε μια καταγραφή που βοηθάει η εικόνα κάποιων αναμνήσεων σα κι αυτές, που κατόρθωσαν να επιβιώσουν του χρόνου και βρίσκονται ακόμη στην κατοχή μου. Το Φθινόπωρο του `69, πέφτει στα χέρια μου το άλμπουμ της ΜΕΛΟ, «Άλμπουμ Εθνικών Ενδυμασιών Όλου του Κόσμου»(δραχμές 2)! Στο εξώφυλλο, του νέου αυτού μαγικού μακρόστενου λευκώματος, ο …τσολιάς και η υδρόγειος! Η εταιρεία ξεκαθαρίζει τους σκοπούς αυτού του εγχειρήματος, στο σύντομο εισαγωγικό σημείωμα και ακολουθεί μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες παραδοσιακές ενδυμασίες της χώρας μας, στην αμέσως επόμενη σελίδα! Δεν μπορώ να περιγράψω τα συναισθήματα μου ανοίγοντας το, όπως νομίζω την ίδια δυσκολία θα έχετε κι εσείς, αντικρίζοντας τις εικόνες που θα ακολουθήσουν πιο κάτω, με την ύπαρξη χωρών όπως η Δαχομέη και την ονομασία Ιαμαική, για την Τζαμάικα! Ίσως να δείχνουν παρωχημένα και αναχρονιστικά όλα τούτα, μα είναι τόσο άρρηκτα δεμένα με τη νιότη του καθενός, που δεν μπορείς απλά να τα προσπεράσεις, ρίχνοντας μια κλεφτή ματιά!
Τη σκυτάλη παίρνει το πολύ καλό «Η Πινακοθήκη». Υπέροχο εξώφυλλο, με μια παλέτα ζωγραφικής και τον αστροναύτη να περιπλανάται στο διάστημα, μέσα σε μια γκραβούρα! Το φόντο μαύρο και επιβλητικό! Κάτω αριστερά, το τρίτο καινούργιο στοιχείο που πρόσθεσε η εταιρεία σ` αυτό το πανηγύρι, η τιμή των 3 δραχμών! Τα άλμπουμ, είχαν τιμή πλέον! Αυτό που χρειάζονταν για να αποκαλυφθούν πλήρως στα μάτια μας η εικόνα της κάθε σελίδας, ήταν να κολληθούν στους αντίστοιχους αριθμούς τα χαρτάκια. Όσο για τις εικόνες, ήταν χάρμα οφθαλμών! Πίνακες ζωγραφικής, που απεικόνιζαν σημαντικές στιγμές της ανθρωπότητας, όπως ναυμαχίες, εξερευνήσεις Ηπείρων, μάχες με ινδιάνους και αποίκους κ. α. Τα χαρτάκια που απαιτούνταν για να εμφανιστεί η κάθε εικόνα, ήταν 10. Τα δε δώρα που περίμεναν όσους τυχερούς κατάφερναν να συμπληρώσουν το άλμπουμ, ήταν απολύτως εναρμονισμένα με το κλίμα της εποχής! Μπάλες ποδοσφαίρου, μπρελόκ και κούκλες! Όσο για τον τρόπο που κολλούσες τα χαρτάκια, μπορούσε να αναζητηθεί στα βιβλιοπωλεία, με την μορφή της κόλλας, ή ενός σελοτέιπ! Τα αυτοκόλλητα ήρθαν πολύ αργότερα. Η αμέσως επόμενη συλλογή, ήρθε με το άλμπουμ «Ταξιδεύοντας τον Κόσμο». Η διάρθρωση της κάθε σελίδας ήταν διαφορετική, σε σχέση με το προηγούμενο. Είχαμε 6 εικόνες σε κάθε σελίδα, με διάφορα μέρη του κόσμου(πρωτεύουσες κατά κύριο λόγο, ή απλά χαρακτηριστικές εικόνες της κάθε χώρας), οι οποίες ήθελαν από 2 μέχρι 4 χαρτάκια για να αποκαλυφθούν, η κάθε μια. Τα δώρα και το κόστος αγοράς του άλμπουμ, παρέμεναν τα ίδια. Πολύ καλές εντυπώσεις άφησαν και οι συλλογές «Γνώσεις, Πνεύμα, Χιούμορ» και «Σταθμοί στην Ιστορία». Στην πρώτη περίπτωση, οι κάρτες λειτουργούσαν αυτόνομα, με την κάθε μια να έχει και το δικό της θέμα. Οι κενές θέσεις, συμπληρώνονταν με τον απαραίτητο αριθμό κάρτας(κάτι που υιοθέτησαν αργότερα κι άλλες εταιρείες), ενώ δίπλα υπήρχε και μια ερώτηση. Πάρτε μια γεύση. 83. Ερώτησις: Ξέρετε ποιο είναι το πιο αγαπητό σπορ με άλογα εις την Αμερική; Η απάντηση έρχονταν από την ίδια την εικόνα! Πόλο! Όπως αναφέρεται και στον τίτλο, έτσι και στο εσωτερικό οι εικόνες κάλυπταν και τις τρείς κατηγορίες, με ισόποσες δόσεις! Στην περίπτωση του δεύτερου άλμπουμ, είχαμε την ανάγκη μιας ή δύο καρτών, για την συμπλήρωση κάθε εικόνας, το περιεχόμενο των οποίων προσφέρει πραγματικά γνώσεις, με σπουδαίες ανακαλύψεις και εφευρέσεις. Απαραίτητη η παρουσία των εικόνων, για να θυμηθείτε καλύτερα! Δώρα, θεματολογία, εικόνες, κενές θέσεις(ελλείψει «δύσκολων» αριθμών!), σκοπός του κάθε άλμπουμ.
Τοπιο αγαπημένο άλμπουμ όλων όμως, έμελε να το ρίξει η ΜΕΛΟ στην αγορά το 1970! Μπορεί πολλοί από εσάς να μην μπήκατε στον κόπο να το ξεκινήσετε καν σαν συλλογή, όμως όλοι θα αγγίξατε έστω και μια από εκείνες τις υπέροχες κάρτες με τις φιγούρες των ηρώων του WaltDisney! Πρόκειται για άλμπουμ που απέκτησε μυθικές διαστάσεις, στα μάτια όλων των παιδιών εκείνης της γενιάς, αναμφίβολα. Ήταν απλά το καλύτερο και το πλέον δυσεύρετο πια! Δυστυχώς το μόνο που κατάφερα να βρω είναι κάποιες από τις φιγούρες εκείνες, οι οποίες προφανώς αποσπάστηκαν από τις σελίδες του άλμπουμ!
NorΚάπου εδώ χρονικά, αρχές `70 πλέον, «χτύπησε» και η ΙΟΝ με το άλμπουμ της «Κοσμόραμα», προωθητική κίνηση για να ενισχύσει τις πωλήσεις της νέας της γκοφρέτας, Καραβέλα. Η συλλογή κινούνταν ανάμεσα στη θεματολογία του «Πινακοθήκη» και του «Σταθμοί στην Ιστορία» της ΜΕΛΟ. Η κάθε σελίδα χωρίζοντας σε δύο τμήματα. Στο πρώτο υπήρχαν οι θέσεις που αποκάλυπταν την εικόνα, αν επικολλούνταν τα ανάλογα χαρτάκια, ενώ στο δεύτερο μισό υπήρχαν οι πληροφορίες που την συνόδευαν, με την μορφή εγκυκλοπαιδικών γνώσεων. Το μότο που συνόδευε την σειρά αυτή διαφημιστικά, ήταν «…οι εικόνες που μιλούν…». Τα δώρα ήταν πλουσιότερα, αλλά η διαδικασία διεκδίκησης πολύπλοκη και δύσκολη! Τι είχε σκεφτεί η εταιρεία, για προσθέσει βαθμό δυσκολίας; Ταυτόχρονα με την επικόλληση των φωτογραφιών, έπρεπε να κόψουμε με ψαλίδι την άκρη της κάθε κάρτας προσεκτικά και να κολλήσουμε τον αριθμό που ανέγραφε στην προτελευταία σελίδα του άλμπουμ, όπου υπήρχε η κατάλληλη θέση διαμορφωμένη με τις 60 κενές θέσεις! Το άλμπουμ προσφέρονταν δωρεάν, αλλά είχε τέτοιες δυσκολίες στην συμπλήρωση, που ανάγκασε την εταιρεία να απομακρυνθεί τάχιστα από την ιδέα, αφήνοντας πίσω της ένα δεύτερο και τελευταίο άλμπουμ, αυτό με τον τίτλο «Αθλητόραμα», στο οποίο φιγουράριζαν παγκοσμίου κλάσης αθλητές, από την Ολυμπιάδα του Μονάχου, το 1972!
Ανάμεσα στις εταιρείες που θέλησαν να μπουν στο χορό, ήταν και ο Παυλίδης, που συμμετείχε με το άλμπουμ «Σούπερ Ομάδα», από την γκοφρέτα «Αθλητής». Πρέπει να βαδίζαμε για τα καλά πλέον στην δεκαετία του`70. Τα δώρα είχαν βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό(είχαμε βιβλία, επιτραπέζιο πινγκ – πονγκ, καλύτερης κατασκευής κούκλες και δερμάτινες μπάλες κ. α. ), αλλά τα τρικ παρέμεναν τα ίδια! Η θεματολογία ήταν καθαρά ποδοσφαιρική(προφανώς τις κούκλες θα τις χάριζαν οι πιτσιρικάδες στις φιλενάδες τους!), με τις φιγούρες των Ελλήνων άσσων να χρειάζονται απλά σταθερό χέρι για να μπουν στις θέσεις τους, αφού ήταν αυτοκόλλητες! Η επαναστατική αυτή κίνηση της εταιρείας, δεν έτυχε μεγάλης αναγνώρισης, κάτι που δεν συνέβη στην περίπτωση του άλμπουμ «Σημαίες όλου του Κόσμου», από την γκοφρέτα «Καουμπόι», άγνωστης εταιρείας! Εδώ οι αυτοκόλλητες κάρτες ήταν πολύ όμορφα φιλοτεχνημένες και το θέμα ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Το άλμπουμ είχε επιπλέον χρέωση 2 δραχμών(λογική τιμή). Σ` αυτό το σημείο, καθώς τα χρόνια είχαν περάσει και εμείς κοιτάζαμε πια το ρολόι στην αίθουσα του Γυμνασίου, για να σχολάσουμε, οι συλλογές αυτές άλλαξαν κατά πολύ, αλλά απευθύνονταν σε άλλους πιτσιρικάδες! Η δική μας γενιά ενηλικιώθηκε, πέρασε καλά μαζί τους, γνώρισε πράγματα και καταστάσεις, έψαξε για «δύσκολα» νούμερα, γέλασε, έκλαψε και τώρα ήταν η σειρά κάποιων άλλων να μπλέξουν σ` όλη αυτή τη διαδικασία! Έπειτα ήρθαν οι …μέλισσες και έφεραν μαζί τους τις συλλογές της Bingo, της ΚΟΥΚΟΥΡΟΥΚΟΥ και τα υπόλοιπα μελισσόπουλα! Αλλά αυτά ήταν για άλλους επίδοξους μικρούς κατεργάρηδες της γειτονιάς… Εμείς, είχαμε ήδη μεγαλώσει…
Δεν ήταν όλα φτιαγμένα για παιγνίδι, κι όμως εκεί κατάληγαν, μ` έναν ανεξήγητα απλό τρόπο! Όπως για παράδειγμα, τα λευκώματα του Δημοτικού, των εκδόσεων Άγκυρα. Τα θυμάστε; Ήταν 1974. Τα βιβλιοπωλεία προμήθευαν πλέον και σχολικά βοηθήματα, που με ευρηματικούς για την εποχή τρόπους, αναλάμβαναν να δώσουν χείρα βοηθείας σε όσους την χρειάζονταν Έτσι, ο εκδοτικός οίκος της Άγκυρας, κυκλοφόρησε μια σειρά τέτοιων «εργαλείων» εκμάθησης, με αυτοκόλλητα στις σελίδες! Τα καλύτερα απ` όλα, ήταν αυτά της Φυσικής Ιστορίας! Ζώα και φυτά απ` όλα τα μέρη του πλανήτη, από τα πιο οικεία, μέχρι τα πιο εξωτικά, βρίσκονταν σε μικρές έγχρωμες αυτοκόλλητες φωτογραφίες, στις σελίδες του λευκώματος.
Έντομα, Θηλαστικά, ερπετά, κατοικίδια, πτηνά, μαμούνια κάθε είδους, κροκόδειλοι(κορκόδειλους δεν τους λέγαμε μικροί;!), μηρυκαστικά, λουλούδια, μαϊντανοί, κρεμμύδια, κολοκύθια και κάθε λογής δέντρα! Φοβερά πράγματα σας λέω! Υπήρχαν ακόμη τα αντίστοιχα λευκώματα των μαθημάτων της Βυζαντινής Ιστορίας, της Παλαιάς και της Κενής Διαθήκης, της Εκκλησιαστικής Ιστορίας, της Μυθολογίας και ένα σωρό άλλα, διαφορετικού περιεχομένου για κάθε τάξη του Δημοτικού. Μια πανέξυπνη ιδέα του εκδοτικού οίκου, που κατάφερε και να μας μάθει αρκετά περισσότερα απ` ότι η ανιαρή διαδικασία της «παράδοσης» στο σχολείο, αλλά και να μας διευρύνει τους ορίζοντες στο παιγνίδι! Μ` ένα σμπάρο - δύο τρυγόνια, δηλαδή! Άσε που οι γονείς ενέδιδαν σε κάτι τέτοιες αγορές, χωρίς αναστολές! Βλέπετε, ήταν για το «καλό μας»! Γενικότερα, η εκμάθηση εκείνων των χρόνων είχε μια διαφορετική νότα, σε σχέση με το σήμερα, ειδικά στον τρόπο που αντιμετωπίζονταν από όλους μας. Οι Γυμναστικές Επιδείξεις στο τέλος κάθε χρονιάς, μας εύρισκαν πανέτοιμους για νέες σκανδαλιές! Ποιος δεν διακωμώδησε με τον δικό του τρόπο, εκείνο το πανηγύρι του κιτς; Φανέλες κοντομάνικες, με την αμυγδαλιά τυπωμένη, και τους μικρούς πρωταγωνιστές των κωμικών αθλημάτων να στέκονται στη γραμμή της εκάστοτε εκκίνησης! Οι γονείς θα πρέπει να έσκαγαν από τα γέλια, αλλά δεν μας το εξομολογήθηκαν ποτέ! Το ίδιο συνέβαινε και με εμάς, βέβαια, καθώς τα ευτράπελα ήταν πάρα πολλά και εμείς πολύ αδύνατοι για να τους αντισταθούμε! Θυμάμαι σε μια τέτοια περίπτωση, έναν συμμαθητή τον Αλέκο, την ώρα ενός από τα αγωνίσματα – παρωδία που σας έλεγα πριν. Ήμασταν παραταγμένοι στην αφετηρία και το άθλημα ήταν κάτι σαν σκυταλοδρομία με ένα καρότο στο στόμα, που έπρεπε ο κάθε διαγωνιζόμενος να μεταφέρει τρέχοντας στα τέσσερα, μέσα στη ζέστη που σε βαρούσε κατακούτελα και με το χαλίκι του προαύλιου να μην αποτελεί και το ιδανικότερο ταρτάν! Περίμενε ο φουκαράς τον προηγούμενο, περίμενε…, μέχρι που βαρέθηκε και τον πήρε ο ύπνος!!! Δεν περιγράφεται τι επακολούθησε, αλλά για να είμαι και ειλικρινής, δεν θυμάμαι ακριβώς! Μπορεί να είναι περίπτωση επιλεκτικής μνήμης, μπορεί και απλά να πέρασαν τα χρόνια… Μια ακόμη υπέροχη ανάμνηση εκείνων των χρόνων, περνούσε μια φορά το χρόνο μπροστά από τα μάτια μας, αλλά με τέτοια ταχύτητα που δεν μπορούσες εύκολα να συγκρατήσεις την εικόνα! Δενείναιυπερβολή. Αναφέρομαι στους αγώνες ταχύτητας αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών, που γίνονταν στην Κέρκυρα μέχρι το `76, ή `77, αν θυμάμαι καλά.
Μαύρος, Κόκοτας(ο τραγουδιστής!), Γλέζος και αρκετοί ακόμη λάτρεις της ταχύτητας, έκαναν το γύρο της πόλης, σ` αυτό το ράλι που προσέλκυε πλήθος κόσμου. Οι αστυνομικοί είχαν αναλάβει το δύσκολο έργο να κρατούν σε αποστάσεις τους θεατές, πίσω από τα προστατευτικά σκοινιά(η πρώτη φωτογραφία του κεφαλαίου, είναι από το 1970 και τα αυτοκίνητα περνούν από το Ακταίον, ενώ στη δεύτερη είναι λίγο μετά από την εκκίνηση, στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Στο βάθος διακρίνετε την κολώνα του Άγγλου αρμοστή Ντάγκλας.). Ήταν λιγάκι άγρια η φάση, μην το παίρνετε έτσι χαλαρά! Ένας από τους ραλίστες εκείνους(ο Μαύρος πρέπει να` τανε), έχασε το ένα του πόδι σ` αυτούς τους αγώνες, ενώ ένας εκ των μοτοσικλετιστών είχε καρφωθεί στα μεταλλικά κάγκελα που περιέκλειαν τον κήπο του Παλατιού, στην Πλατεία! Κάπως έτσι σταμάτησαν οι αγώνες. Αρκετά τα ατυχήματα και μάλιστα πολλά απ` αυτά σοβαρά. Ένας άλλος παράγοντας, ήταν και η πρώτη δειλή προσέλευση τουριστών, που ανακάλυπταν μια ανεξερεύνητη τριτοκοσμική περιοχή, με φυσικές ομορφιές και αυτοσχέδια μπαρ κάτω από τις ελιές! Στην επίσημη μπροσούρα του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού για το 1973(εξώφυλλο Πλατεία Ομονοίας!), η χώρα προβάλλεται εκτός συνόρων με την νέα της σύγχρονη μορφή(!), τον πολιτισμό της, την ένδοξη ιστορία, τα υπέροχα τοπία, τα επιστημονικά της επιτεύγματα, το ολοκαίνουργιο οδικό δίκτυο(η ΜΟΜΑ να` ναι καλά! Στην Κέρκυρα υπάρχουν δρόμοι που φτιάχτηκαν τότε, από το στρατιωτικό αυτό σώμα, και ακόμη αντέχουν!), το γεγονός της κατάκτησης του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών από την ομάδα μπάσκετ της ΑΕΚ το 1968,(επί της Σλάβια Πράγας στον τελικό που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα), τις διασημότητες που μας επισπεύτηκαν, όπως και τις σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο της πολιτικής. Σ` αυτό το σημείο, έπεσε κόψιμο και ράψιμο φυσικά, εμφανίζοντας τον κ. Γ. Παπαδόπουλο δίπλα σε κάθε τέτοια προσωπικότητα! Να μην ξεχνιόμαστε κιόλας! Ο συνονόματος(πρωθυπουργός γαρ!), ποζάριζε τρίτη σελίδα, με ένα βιογραφικό στα Αγγλικά! Oh, Yes!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
Thank you, your message has been sent
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Άνθρωποι από τον χώρο των τεχνών και του πολιτισμού(και φυσικά των κόμικς!), εκδότες, σχεδιαστές, μιλούν για το έργο και τη ζωή τους. Μας γνωρίζουν και μας θυμίζουν πτυχές του παρελθόντως, σε μια σειρά από όμορφες κουβεντούλες, που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε και συνεντεύξεις!
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΡΑΓΟΥΝΗΣ 28 Δεκεμβρίου 2007
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ Κ. ΓΙΩΡΓΟ ΔΡΑΓΟΥΝΗ
Η παρακάτω συνέντευξη, παραχωρήθηκε με την άδεια του κ. Γ. Δραγούνη, στον Γιώργο Κοσκινά, δημοσιεύτηκε στο βιβλίο "Χάρτινοι Ήρωες - Ασπρόμαυρα Όνειρα", των εκδόσεων Αιγόκερως(2008) και τα δικαιώματα αυτής ανήκουν στους παραπάνω. Οποιαδήποτε μερική, ή ολική χρησιμοποίση, σε οποιουδήποτε μέσο
28 Δεκεμβρίου 2007. Λίγες μέρες πρίν τον επίλογο της χρονιάς, ένα κρύο πρωινό, ο εκδότης κύριος Γιώργος Δραγούνης, ανοίγει την πόρτα των αναμνήσεων, αφήνοντας να περάσουν μέσα από αυτήν αγνά χρόνια και υπέροχες εμπειρίες. Μαζί τους, σχέδια και προβληματισμοί. Ενώ καθόμαστε απέναντι, στο φιλόξενο γραφείο, οι ερωτήσεις που είχα κατά νου χάνονται και η κουβέντα μας γίνεται αυθόρμητη και απλά απολαυστική!! Στη συντροφιά μας παρών και ο Γιώργος Γεωργέλος(www.greekcomics.gr), που καταθέτει τις δικές του προτάσεις και απόψεις για την πορεία του κόμικς στην χώρα μας.
«Πώς ξεκίνησε ο εκδοτικός οίκος Πηδάλιο Πρές;»
Γ. Δ. …..»Ξεκινήσαμε με το Καρδιοχτύπι, που λογοκρίθηκε από την Χούντα. Στην αρχή παίρνανε το μολύβι και κάλυπταν ότι θεωρούσαν γυμνό και προκλητικό, κι έπειτα αφαιρούσαν την λέξη αγάπη. Θεωρούνταν άσεμνη, καθώς τότε απαγορεύονταν οι προγαμιαίες σχέσεις. Είχαμε αγωγές από θρησκευτικές οργανώσεις και δικαστήρια, μέχρι και κατασχέσεις στα περίπτερα. Βλέπετε τότε ήταν Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών…..
Αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε την έκδοση του περιοδικού. Αυτό μας έκανε ένα καλό. Αμέσως μετά μπήκαμε στα κόμικς.
Τα πρώτα έντυπα που βγάλαμε, εκείνους τους δύσκολους καιρούς, ήταν τα καουμπόικα Τεξ Τον και Κιτ Κάρσον. Αργότερα αυτά τα δυο περιοδικά τα βγάλαμε και σε τόμους.
Όλα τα περιοδικά τα βγάζαμε σε τομάκια. Επειδή ήταν μεγάλη η απήχηση, για να καλύψουμε όλη την Ελλάδα τυπώναμε περισσότερα από όσα χρειαζόμαστε και τις επιστροφές τις κάναμε τόμους. Οι τόμοι του Ποπάυ για παράδειγμα, κυκλοφορούσαν το καλοκαίρι. Με αυτό τον τρόπο δεν έμενε τίποτα στις αποθήκες μας. Κάναμε ένα είδος ανακύκλωσης.
Ότι δεν μπορούσε να γίνει τόμος, το πουλούσαμε στους εμπόρους με 50% έκπτωση. Συνεπώς υπήρχε μια διαρκής διακίνηση αυτών των περιοδικών. Δημιουργήθηκε έτσι και μια δεύτερη εταιρεία, που ασχολούνταν με την διακίνηση του στοκ.....»
«Ποιος θεωρείται ότι ήταν μετά τον Ποπάυ, ο πιο επιτυχημένος τίτλος του οίκου σας;»
Γ. Δ. …..»Ήταν το Μπάγκς Μπάνυ, τρίτος έρχονταν ο Ταρζάν και ακολουθούσαν τα πολεμικά. Από αυτά δεν είχαμε επιστροφές. Ότι τυπώναμε φεύγανε. Το Ποπάυ ήταν πολύ επιτυχημένη έκδοση. Συναγωνίζονταν το Μίκυ Μάους, ενώ οι πωλήσεις του ήταν σχεδόν ίδιες. 10 με 15 χιλιάδες αντίτυπα ήταν η εβδομαδιαία μας διαφορά από εκείνο. Να σας πω και μια ιστορία σε αυτό το σημείο. Ο μακαρίτης ο Αγγελόπουλος, αντιπρόσωπος της KingFeaturesSindicates στην Ελλάδα, που είχε τα δικαιώματα του Μίκυ Μάους και του Ποπάυ, ήταν φίλος του πατέρα μου. Τον παρακαλούσε να του δώσει τα δικαιώματα του Μίκυ. Τα γραφεία μας τότε ήταν στην οδό Λυκαβηττού. Ο πατέρας μου θυμάμαι, αρνούνταν κάτι τέτοιο γιατί δεν ήθελε να εκδώσει παιδικά περιοδικά. Πήγε λοιπόν ο Αγγελόπουλος στον κ. Τερζόπουλο, αλλά και εκείνος τα ίδια του είπε. Είχε το πολύ επιτυχημένο περιοδικό Γυναίκα, εκείνη την περίοδο. Τελικά μετά από επίμονες πιέσεις, δέχτηκε να αναλάβει το Μίκυ Μάους, με αποτέλεσμα να κερδίζει περισσότερα από το περιοδικό αυτό, από ότι από την Γυναίκα! Βλέποντας αυτά τα αποτελέσματα ο πατέρας μου, είπε στον Αγγελόπουλο να του φέρει τον Ποπάυ! Κατ` αυτό τον τρόπο μπήκαμε στις εκδόσεις των παιδικών περιοδικών.
Είχε μεγάλο κέρδος η έκδοση του Ποπάυ. Από τις 3 δραχμές που κόστιζε στον αναγνώστη, τα μισά ήταν καθαρό κέρδος για εμάς. Εκτός των πνευματικών δικαιωμάτων που αποδίδαμε στους Αμερικανούς, το μόνο που χρειάζονταν επιπλέον, ήταν μια μετάφραση στα «μπαλονάκια».
Το μεγάλο πλεονέκτημα εκείνων των περιοδικών, επιχειρηματικά πάντα, ήταν πως δεν είχαν ημερομηνία λήξης.
Στην περίπτωση του Ποπάυ, τα δικαιώματα ναι μεν τα αποδίδαμε στους Αμερικανούς, τα σχέδια όμως που έρχονταν εδώ ήταν από την Ιταλία. Αυτό γιατί τα αρχικά σχέδια του κόμικς, ήταν σχεδιασμένα σε χαρτί εφημερίδας, σε καθημερινές συνέχειες, ενώ τα σκίτσα ήταν μεγάλα με χοντρές κουκίδες, κάτι που δεν βοηθούσε στην έκδοση του περιοδικού στην Ελλάδα. Στην αρχή συνεργαστήκαμε με την Γαλλική εταιρεία OperaMundi, ενώ στην συνέχεια οι Αμερικανοί μας πρότειναν να συνεργαστούμε με τους Ιταλούς. Οι Ιταλοί είναι οι μόνοι Παγκοσμίως, που άλλαξαν το όνομα του Ποπάυ. Τον ονόμασαν BrazziodiFerro. Όλα αυτά βέβαια κατόπιν σχετικής άδειας. Οι Ιταλοί είχαν δικές τους ιστορίες, που σχεδίαζαν οι ίδιοι και τις κυκλοφορούσαν σε εβδομαδιαία τεύχη. Μάλιστα είχαν δημιουργήσει μια σειρά ιστοριών, όπου εμφανίζονταν γνωστοί Ιταλοί αστέρες, όπως για παράδειγμα ο ποδοσφαιριστής Τζίτζι Ρίβα!!! Μας ικανοποιούσε αυτή η μορφή σχεδίου και έτσι πήραμε από εκεί τις ιστορίες που στην συνέχεια δημοσιεύσαμε εδώ…..»
«Υπάρχει αυτή την στιγμή στην αγορά, επανέκδοση των πολεμικών περιοδικών που εκδίδατε την δεκαετία του `70 και του `80;»
Γ. Δ. …..»Όχι. Όλα αυτά τα περιοδικά, το στοκ που είχαμε στις αποθήκες, εκατομμύρια τεύχη, το πουλήσαμε σε εμπόρους που με την σειρά τους τα βγάζουν σε σακουλάκια, ακόμη και τώρα, κυρίως το καλοκαίρι. Βάζουν μια νέα ετικέτα με τιμή σε ευρώ και τα πουλούν. Αν δείτε κάτω από αυτή την τιμή, το κόστος το αρχικό είναι σε δραχμές…..Τα δικαιώματα από τα περισσότερα περιοδικά που εκδίδαμε, είναι δικά μας ακόμη και τώρα Δεν μπορεί να βγάλει κανείς Έφοδο, Κράνος, Μπίγκο, Κίβι και αρκετά ακόμη…..»
«Έχουν περάσει πολλά χρόνια από την στιγμή που σταματήσατε να εκδίδετε κόμικς, όμως η Πηδάλιο Πρές εξακολουθεί να έχει ένα πολύ καλό όνομα. Έτσι οι φίλοι των κόμικς, θεωρούν πως ο εκδοτικός σας οίκος λείπει από τον χώρο. Υπάρχει περίπτωση να ξαναδούμε περιοδικά εκείνης της περιόδου, να κυκλοφορούν ξανά από εσάς στο μέλλον;»
…..»Δεν είναι δύσκολο να συμβεί κάτι τέτοιο. Όμως υπάρχουν νέα δεδομένα που δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς. Για να κυκλοφορήσεις ένα παιδικό περιοδικό σήμερα, χρειάζεσαι minimum 20 χιλιάδες τεύχη εβδομαδιαία, χωρίς να έχεις και την καλύτερη διανομή με αυτό τον αριθμό. Ένας ικανοποιητικός αριθμός, είναι 40 χιλιάδες. Τίθεται θέμα καθαρά τιράζ. Υπάρχουν 16χιλιάδες σημεία πώλησης. Αν στείλεις από ένα τεύχος, είναι 16 χιλιάδες τεύχη. Με έναν αριθμό τευχών κοντά στα 40 χιλιάδες, έχεις μια παρουσία ικανοποιητική, αλλά θα δουλέψεις με ποσοστό κέρδους 50%, λόγω των επιστροφών. Στις πρώτες μας εκδόσεις συνέφερε η επανέκδοση με την μορφή τόμων, τώρα όμως τα πράγματα άλλαξαν. Δεν μπορείς να κάνεις κάτι αντίστοιχο. Βέβαια με το online σύστημα παρακολούθησης των πωλήσεων που αναπτύξαμε, μας επιτρέπει να μην έχουμε παραπάνω από 10 με 15% επιστροφές.
Όμως αν παρατηρήσετε τις πωλήσεις των παιδικών περιοδικών στις μέρες μας, θα δείτε πως σχεδόν κανένα δεν υπερβαίνει τα τρεις χιλιάδες τεύχη. Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο της κυκλοφορίας πρώτα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Ηράκλειο, και τον επόμενο μήνα στην επαρχία. Ο σκοπός είναι να περιοριστούν οι επιστροφές. Ένα άλλο πρόβλημα που πρέπει να ξεπεραστεί, είναι αυτό της δημιουργίας από την αρχή, μιας νέας ομάδας ανθρώπων που θα βοηθήσει στη έκδοση. Τότε είχαμε δικό μας σχεδιαστή εξωφύλλων, τον Νίκο Αβαγιανό. Είχε σχεδιάσει εξώφυλλα και για τις εκδόσεις των αδελφών Πεχλιβανίδη, αλλά και δικό του περιοδικό είχε φτιάξει. Πολύ ταλαντούχο παιδί. Είχαμε ακόμη τις κοπέλες που μετέφραζαν τα κείμενα και αυτούς που έγραφαν την μετάφραση στα μπαλονάκια, με ραπιτογράφο θυμάμαι τότε. Πρέπει να φτιαχτεί λοιπόν αυτό το επιτελείο. Έπειτα χρειάζονται τα φιλμ των περιοδικών. Δεν υπήρχαν κομπιούτερ εκείνα τα χρόνια, έτσι ώστε να ανατρέξεις στα αρχεία. Όλα φτιάχνονταν στο χέρι. Παίρναμε τα αρχικά φιλμ με τα σκίτσα, στη συνέχεια βάζανε οξύ μέσα στη λεκάνη οι τεχνίτες, τα οξειδώνανε για να βγει το χρώμα, σκεπάζανε με abtec τα μπαλονάκια για να μπει το δικό μας κείμενο με το χέρι, και όταν τελείωναν όλα αυτά, φωτογραφίζαμε σε επίπεδη επιφάνεια. Επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία, που σας την είπα πολύ συνοπτικά. Σε τόσες μετακομίσεις που κάναμε όλα αυτά τα χρόνια, κάποια από τα αρχεία χάθηκαν. Μια λύση είναι να βρεθούν τα περιοδικά και να τα σκανάρουμε όλα. Όμως οι τιμές τους στα παλαιοβιβλιοπωλεία είναι εξωφρενικές πια!! Στο τέλος τίθεται και το ερώτημα αν θα αξίζει το κόπο. Η εποχή μας είναι τελείως διαφορετική. Άλλες απαιτήσεις, άλλες ταχύτητες. Εκείνα τα περιοδικά είχαν κοινό που τώρα είναι σε μια ηλικία γύρω στα 40 με 45. Δεν ξέρω αν μια επανέκδοση των παλαιότερων τίτλων, θα ενδιέφερε κανέναν σήμερα. Υπάρχουν νέα κόμικς, πολύ αξιόλογα όμως, που δεν έρχονται στην χώρα μας. Αυτά, θα ήταν μια καλή περίπτωση να εκδοθούν….»
Γ. Γ. «Πιστεύω ότι αυτό που ζητάει η αγορά, είναι ένα κόμικς με τρεις καθαρές προοπτικές. Το πρώτο είναι η συνέπεια. Να ολοκληρωθεί η σειρά δηλαδή. Γιατί έχουν βαρεθεί οι αναγνώστες να ξεκινάει κάτι και πάνω που ετοιμάζεται να ριζώσει, η έκδοση να διακόπτεται. Με αυτό τον τρόπο χάνεται η αξιοπιστία των εκδοτών και η εμπιστοσύνη των αναγνωστών.
Το δεύτερο είναι η ποιότητα. Πλέον με το internet, το κοινό έχει την δυνατότητα να αποκτάει ξένες εκδόσεις με ποιότητα. Εξώφυλλο, βιβλιοδέτηση, σελιδοποίηση, χρώματα κλπ. Έτσι κάνει αναπόφευκτες συγκρίσεις, που είναι σε βάρος των Ελληνικών εκδόσεων. Νοιώθει πως εδώ τον εκμεταλλεύονται. Πηγαίνοντας στα βιβλιοπωλεία και στα σημεία πώλησης κόμικς γενικά, απαιτώντας ποιότητα και δεν δίνει τα χρήματα του εύκολα. Το τρίτο έχει να κάνει με την επιλογή του τίτλου. Δεν φτάνει μόνο η εκτύπωση. Υπάρχουν κόμικς στο εξωτερικό πολύ αξιόλογα, που θα μπορούσαν να αποκτήσουν μεγάλο αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα, αλλά δεν έρχονται σχεδόν ποτέ. Χρειάζεται αυστηρή επιλογή του τίτλου. Όχι όπως στο παρελθόν, που πήγαιναν οι εκδότες στο εξωτερικό και έπαιρναν στοιχεία για τις πωλήσεις των τίτλων εκεί. Η χώρα μας διαφέρει, αφού απλά η ψυχοσύνθεση του αναγνωστικού κοινού είναι τελείως διαφορετική. Καλές οι συλλεκτικές εκδόσεις του παρελθόντος λοιπόν, αλλά η γενιά στην οποία απευθύνονται είναι αυτή των 35 έως 45 ετών. Αυτή η γενιά είναι μειονότητα. Όπως ακριβώς στο forum, έτσι και στην αγορά, δεν αντιπροσωπεύει παραπάνω από το 30%. Οπότε πρέπει να δημιουργήσουμε καινούργιο αναγνωστικό κοινό. Για να γίνει κάτι τέτοιο, πρέπει να δώσεις στους νέους την αγάπη για τα κόμικς, αλλά όχι με τα δεδομένα του `70, ή του `80. Τα παιδιά έχουν την δυνατότητα με τους υπολογιστές, να βλέπουν εικόνες που εμείς πλάθαμε με την φαντασία μας, διαβάζοντας τα περιοδικά των ημερών μας.»
Γ. Δ. ……»Συμφωνώ. Χρειάζονται όλα τα παραπάνω. Τώρα η φαντασία των αναγνωστών δουλεύει λιγότερο, γιατί η τεχνολογία δίνει περισσότερα στις εικόνες. Τις κάνει πιο ρεαλιστικές. Ποιος θα ξεχάσει το «Μικρό Ήρωα», όπου χωρίς πολλές εικόνες οι αναγνώστες μέσα από την αφήγηση, φαντάζονταν τις περιπέτειες του Γιώργου Θαλάσση. Εκεί, λειτουργούσε η φαντασία μέσα από το κείμενο. Αυτό ήταν μια πολύ μεγάλη υπόθεση. Σήμερα τα παιδιά, το έχουν χάσει αυτό το στοιχείο. Εμείς για παράδειγμα τότε, «ρουφούσαμε» στην κυριολεξία τις ιστορίες με τις εικόνες, ή ακόμη και την ανάγνωση ενός παραμυθιού με κείμενο μονάχα. Στην εποχή μας, τα παιδιά τα βλέπουν όλα αυτά μέσα από dvd. Συνεπώς οι εικόνες είναι έτοιμες. Δεν λειτουργεί η φαντασία. Αν δείτε ποια είναι τα παιγνίδια που κυριαρχούν στις προτιμήσεις των παιδιών σήμερα, θα απογοητευτείτε. Όλα έχουν σαν βασικό συστατικό την βία. Εκτός των παιγνιδιών, υπάρχει και πολύ βία έξω. Τα παιδιά ότι τα «ταΐσεις», το «τρώνε»! Του δίνεις βία, και βία θα βγάλει. Από την άλλη, εμείς μεγαλώσαμε με το Μίκυ Σίτυ, τα παπάκια του Disney. Σαφώς πιο αγνά και ειρηνικά πρότυπα. Καλύτερα είναι να δίνεις στα παιδιά πρότυπα που πλησιάζουν στο ιδανικό κρύβοντας το αρνητικό, γιατί έτσι θα τα κάνεις να το κυνηγήσουν. Και κυνηγώντας το ιδανικό, αντί για την «σαπίλα», θα «φτιάξεις» το ίδιο το παιδί.
Έπειτα ένα άλλο σημαντικό στοιχείο των ημερών μας, είναι η διαφήμιση. Όταν βγάζαμε περιοδικά σαν τον Ποπάυ ή τον Ταρζάν, αρκούσε μια καταχώρηση στα υπόλοιπα περιοδικά της εταιρείας και κάποια φειγ βολαν που πετάγαμε. Ήμουν και εγώ πολλές φορές μέσα στο αυτοκίνητο, θυμάμαι. Μάλιστα μας κυνηγούσαν, γιατί σε κάποιες περιπτώσεις δεν είχαμε σχετική άδεια. Οι επιλογές μας ήταν γενικά λίγες. Ο διαφημιστής μας εκείνα τα χρόνια, ήταν ο Παύλος ο Πιζάνος. Φτιάχναμε αφίσες, και άρματα στα καρναβάλια, με τους ήρωες των περιοδικών μας. Ήταν τα χρόνια που πετάγανε σοκολάτες από τα άρματα, και οι πιτσιρικάδες μαζεύονταν από κάτω για να τις πιάσουν! Αν προσθέσετε και το ραδιόφωνο, που βάζαμε που και που καμιά διαφήμιση του Ποπάυ, αυτές ήταν οι διαφημιστικές μας κινήσεις. Τώρα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες promotion…..»
«Υπάρχει όμως κύριε Δραγούνη, το φωτεινό παράδειγμα της Ιταλίας. Εκεί, υπάρχουν σειρές, αγνές, ασπρόμαυρες, που συμπληρώνουν 50 χρόνια ύπαρξης. Μια ζωντανή απόδειξη, ότι μπορεί να έρθει η εμπορική επιτυχία μέσα από εκδόσεις με νοσταλγία, αρκεί να ξέρεις να τις διαχειριστείς σωστά.»
Γ. Γ. «Ναι. Αλλά λειτουργώντας με αυτό τον τρόπο, στην Ιταλία των εκδόσεων Bonelli όπως είπες, δημιουργείται μια συνέχεια. Το περιοδικό περνάει από τον πατέρα στον γιο. Ενώ στην χώρα μας, αυτή «αλυσίδα» έχει σπάσει. Αν εξαιρέσεις ένα Μίκυ Μάους, δεν υπάρχει άλλη περίπτωση έκδοσης που η «αλυσίδα» να μην έχει κοπεί πουθενά. Όποιο παιδί ρωτήσεις, αλλά και ενήλικα, για το περιοδικό αυτό, θα σου πει ότι το γνωρίζει. Είναι λογικό. Έχει ζήσει και έχει μεγαλώσει μαζί του. Το ίδιο έχει γίνει στην Ιταλία με τον DylanDog. Έχει κυκλοφορήσει ήδη 600 τεύχη και θα συνεχίσει να εκδίδεται για πολλά ακόμη χρόνια, γιατί έχει δημιουργήσει πλέον τον «μύθο» του. Στην Ελλάδα τι να πιάσεις; Από πού να πιαστείς, συνεχίζοντας κάτι που έχει διακοπεί εδώ και 20 χρόνια; Κρίνοντας από τα νέα παιδιά που μπαίνουν στο forum, πιστεύω ότι χρειάζεται κάτι μοντέρνο, καινούργιο, με εντυπωσιακό σχέδιο, ποιοτικό, για να το αγοράσουν.
Ή μπορείς να εκδόσεις κάτι παλαιότερο, αλλά θα πρέπει να τραβήξεις την προσοχή των νέων αναγνωστών, αρχίζοντας από το εξώφυλλο. Πρέπει να προσέξεις πως θα το παρουσιάσεις. Πως θα το συστήσεις.»
Η παρακάτω συνέντευξη, παραχωρήθηκε με την άδεια του κ. Γ. Δραγούνη, στον Γιώργο Κοσκινά, δημοσιεύτηκε στο βιβλίο "Χάρτινοι Ήρωες - Ασπρόμαυρα Όνειρα", των εκδόσεων Αιγόκερως(2008) και τα δικαιώματα αυτής ανήκουν στους παραπάνω. Οποιαδήποτε μερική, ή ολική χρησιμοποίση, σε οποιουδήποτε μέσο
28 Δεκεμβρίου 2007. Λίγες μέρες πρίν τον επίλογο της χρονιάς, ένα κρύο πρωινό, ο εκδότης κύριος Γιώργος Δραγούνης, ανοίγει την πόρτα των αναμνήσεων, αφήνοντας να περάσουν μέσα από αυτήν αγνά χρόνια και υπέροχες εμπειρίες. Μαζί τους, σχέδια και προβληματισμοί. Ενώ καθόμαστε απέναντι, στο φιλόξενο γραφείο, οι ερωτήσεις που είχα κατά νου χάνονται και η κουβέντα μας γίνεται αυθόρμητη και απλά απολαυστική!! Στη συντροφιά μας παρών και ο Γιώργος Γεωργέλος(www.greekcomics.gr), που καταθέτει τις δικές του προτάσεις και απόψεις για την πορεία του κόμικς στην χώρα μας.
«Πώς ξεκίνησε ο εκδοτικός οίκος Πηδάλιο Πρές;»
Γ. Δ. …..»Ξεκινήσαμε με το Καρδιοχτύπι, που λογοκρίθηκε από την Χούντα. Στην αρχή παίρνανε το μολύβι και κάλυπταν ότι θεωρούσαν γυμνό και προκλητικό, κι έπειτα αφαιρούσαν την λέξη αγάπη. Θεωρούνταν άσεμνη, καθώς τότε απαγορεύονταν οι προγαμιαίες σχέσεις. Είχαμε αγωγές από θρησκευτικές οργανώσεις και δικαστήρια, μέχρι και κατασχέσεις στα περίπτερα. Βλέπετε τότε ήταν Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών…..
Αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε την έκδοση του περιοδικού. Αυτό μας έκανε ένα καλό. Αμέσως μετά μπήκαμε στα κόμικς.
Τα πρώτα έντυπα που βγάλαμε, εκείνους τους δύσκολους καιρούς, ήταν τα καουμπόικα Τεξ Τον και Κιτ Κάρσον. Αργότερα αυτά τα δυο περιοδικά τα βγάλαμε και σε τόμους.
Όλα τα περιοδικά τα βγάζαμε σε τομάκια. Επειδή ήταν μεγάλη η απήχηση, για να καλύψουμε όλη την Ελλάδα τυπώναμε περισσότερα από όσα χρειαζόμαστε και τις επιστροφές τις κάναμε τόμους. Οι τόμοι του Ποπάυ για παράδειγμα, κυκλοφορούσαν το καλοκαίρι. Με αυτό τον τρόπο δεν έμενε τίποτα στις αποθήκες μας. Κάναμε ένα είδος ανακύκλωσης.
Ότι δεν μπορούσε να γίνει τόμος, το πουλούσαμε στους εμπόρους με 50% έκπτωση. Συνεπώς υπήρχε μια διαρκής διακίνηση αυτών των περιοδικών. Δημιουργήθηκε έτσι και μια δεύτερη εταιρεία, που ασχολούνταν με την διακίνηση του στοκ.....»
«Ποιος θεωρείται ότι ήταν μετά τον Ποπάυ, ο πιο επιτυχημένος τίτλος του οίκου σας;»
Γ. Δ. …..»Ήταν το Μπάγκς Μπάνυ, τρίτος έρχονταν ο Ταρζάν και ακολουθούσαν τα πολεμικά. Από αυτά δεν είχαμε επιστροφές. Ότι τυπώναμε φεύγανε. Το Ποπάυ ήταν πολύ επιτυχημένη έκδοση. Συναγωνίζονταν το Μίκυ Μάους, ενώ οι πωλήσεις του ήταν σχεδόν ίδιες. 10 με 15 χιλιάδες αντίτυπα ήταν η εβδομαδιαία μας διαφορά από εκείνο. Να σας πω και μια ιστορία σε αυτό το σημείο. Ο μακαρίτης ο Αγγελόπουλος, αντιπρόσωπος της KingFeaturesSindicates στην Ελλάδα, που είχε τα δικαιώματα του Μίκυ Μάους και του Ποπάυ, ήταν φίλος του πατέρα μου. Τον παρακαλούσε να του δώσει τα δικαιώματα του Μίκυ. Τα γραφεία μας τότε ήταν στην οδό Λυκαβηττού. Ο πατέρας μου θυμάμαι, αρνούνταν κάτι τέτοιο γιατί δεν ήθελε να εκδώσει παιδικά περιοδικά. Πήγε λοιπόν ο Αγγελόπουλος στον κ. Τερζόπουλο, αλλά και εκείνος τα ίδια του είπε. Είχε το πολύ επιτυχημένο περιοδικό Γυναίκα, εκείνη την περίοδο. Τελικά μετά από επίμονες πιέσεις, δέχτηκε να αναλάβει το Μίκυ Μάους, με αποτέλεσμα να κερδίζει περισσότερα από το περιοδικό αυτό, από ότι από την Γυναίκα! Βλέποντας αυτά τα αποτελέσματα ο πατέρας μου, είπε στον Αγγελόπουλο να του φέρει τον Ποπάυ! Κατ` αυτό τον τρόπο μπήκαμε στις εκδόσεις των παιδικών περιοδικών.
Είχε μεγάλο κέρδος η έκδοση του Ποπάυ. Από τις 3 δραχμές που κόστιζε στον αναγνώστη, τα μισά ήταν καθαρό κέρδος για εμάς. Εκτός των πνευματικών δικαιωμάτων που αποδίδαμε στους Αμερικανούς, το μόνο που χρειάζονταν επιπλέον, ήταν μια μετάφραση στα «μπαλονάκια».
Το μεγάλο πλεονέκτημα εκείνων των περιοδικών, επιχειρηματικά πάντα, ήταν πως δεν είχαν ημερομηνία λήξης.
Στην περίπτωση του Ποπάυ, τα δικαιώματα ναι μεν τα αποδίδαμε στους Αμερικανούς, τα σχέδια όμως που έρχονταν εδώ ήταν από την Ιταλία. Αυτό γιατί τα αρχικά σχέδια του κόμικς, ήταν σχεδιασμένα σε χαρτί εφημερίδας, σε καθημερινές συνέχειες, ενώ τα σκίτσα ήταν μεγάλα με χοντρές κουκίδες, κάτι που δεν βοηθούσε στην έκδοση του περιοδικού στην Ελλάδα. Στην αρχή συνεργαστήκαμε με την Γαλλική εταιρεία OperaMundi, ενώ στην συνέχεια οι Αμερικανοί μας πρότειναν να συνεργαστούμε με τους Ιταλούς. Οι Ιταλοί είναι οι μόνοι Παγκοσμίως, που άλλαξαν το όνομα του Ποπάυ. Τον ονόμασαν BrazziodiFerro. Όλα αυτά βέβαια κατόπιν σχετικής άδειας. Οι Ιταλοί είχαν δικές τους ιστορίες, που σχεδίαζαν οι ίδιοι και τις κυκλοφορούσαν σε εβδομαδιαία τεύχη. Μάλιστα είχαν δημιουργήσει μια σειρά ιστοριών, όπου εμφανίζονταν γνωστοί Ιταλοί αστέρες, όπως για παράδειγμα ο ποδοσφαιριστής Τζίτζι Ρίβα!!! Μας ικανοποιούσε αυτή η μορφή σχεδίου και έτσι πήραμε από εκεί τις ιστορίες που στην συνέχεια δημοσιεύσαμε εδώ…..»
«Υπάρχει αυτή την στιγμή στην αγορά, επανέκδοση των πολεμικών περιοδικών που εκδίδατε την δεκαετία του `70 και του `80;»
Γ. Δ. …..»Όχι. Όλα αυτά τα περιοδικά, το στοκ που είχαμε στις αποθήκες, εκατομμύρια τεύχη, το πουλήσαμε σε εμπόρους που με την σειρά τους τα βγάζουν σε σακουλάκια, ακόμη και τώρα, κυρίως το καλοκαίρι. Βάζουν μια νέα ετικέτα με τιμή σε ευρώ και τα πουλούν. Αν δείτε κάτω από αυτή την τιμή, το κόστος το αρχικό είναι σε δραχμές…..Τα δικαιώματα από τα περισσότερα περιοδικά που εκδίδαμε, είναι δικά μας ακόμη και τώρα Δεν μπορεί να βγάλει κανείς Έφοδο, Κράνος, Μπίγκο, Κίβι και αρκετά ακόμη…..»
«Έχουν περάσει πολλά χρόνια από την στιγμή που σταματήσατε να εκδίδετε κόμικς, όμως η Πηδάλιο Πρές εξακολουθεί να έχει ένα πολύ καλό όνομα. Έτσι οι φίλοι των κόμικς, θεωρούν πως ο εκδοτικός σας οίκος λείπει από τον χώρο. Υπάρχει περίπτωση να ξαναδούμε περιοδικά εκείνης της περιόδου, να κυκλοφορούν ξανά από εσάς στο μέλλον;»
…..»Δεν είναι δύσκολο να συμβεί κάτι τέτοιο. Όμως υπάρχουν νέα δεδομένα που δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς. Για να κυκλοφορήσεις ένα παιδικό περιοδικό σήμερα, χρειάζεσαι minimum 20 χιλιάδες τεύχη εβδομαδιαία, χωρίς να έχεις και την καλύτερη διανομή με αυτό τον αριθμό. Ένας ικανοποιητικός αριθμός, είναι 40 χιλιάδες. Τίθεται θέμα καθαρά τιράζ. Υπάρχουν 16χιλιάδες σημεία πώλησης. Αν στείλεις από ένα τεύχος, είναι 16 χιλιάδες τεύχη. Με έναν αριθμό τευχών κοντά στα 40 χιλιάδες, έχεις μια παρουσία ικανοποιητική, αλλά θα δουλέψεις με ποσοστό κέρδους 50%, λόγω των επιστροφών. Στις πρώτες μας εκδόσεις συνέφερε η επανέκδοση με την μορφή τόμων, τώρα όμως τα πράγματα άλλαξαν. Δεν μπορείς να κάνεις κάτι αντίστοιχο. Βέβαια με το online σύστημα παρακολούθησης των πωλήσεων που αναπτύξαμε, μας επιτρέπει να μην έχουμε παραπάνω από 10 με 15% επιστροφές.
Όμως αν παρατηρήσετε τις πωλήσεις των παιδικών περιοδικών στις μέρες μας, θα δείτε πως σχεδόν κανένα δεν υπερβαίνει τα τρεις χιλιάδες τεύχη. Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο της κυκλοφορίας πρώτα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Ηράκλειο, και τον επόμενο μήνα στην επαρχία. Ο σκοπός είναι να περιοριστούν οι επιστροφές. Ένα άλλο πρόβλημα που πρέπει να ξεπεραστεί, είναι αυτό της δημιουργίας από την αρχή, μιας νέας ομάδας ανθρώπων που θα βοηθήσει στη έκδοση. Τότε είχαμε δικό μας σχεδιαστή εξωφύλλων, τον Νίκο Αβαγιανό. Είχε σχεδιάσει εξώφυλλα και για τις εκδόσεις των αδελφών Πεχλιβανίδη, αλλά και δικό του περιοδικό είχε φτιάξει. Πολύ ταλαντούχο παιδί. Είχαμε ακόμη τις κοπέλες που μετέφραζαν τα κείμενα και αυτούς που έγραφαν την μετάφραση στα μπαλονάκια, με ραπιτογράφο θυμάμαι τότε. Πρέπει να φτιαχτεί λοιπόν αυτό το επιτελείο. Έπειτα χρειάζονται τα φιλμ των περιοδικών. Δεν υπήρχαν κομπιούτερ εκείνα τα χρόνια, έτσι ώστε να ανατρέξεις στα αρχεία. Όλα φτιάχνονταν στο χέρι. Παίρναμε τα αρχικά φιλμ με τα σκίτσα, στη συνέχεια βάζανε οξύ μέσα στη λεκάνη οι τεχνίτες, τα οξειδώνανε για να βγει το χρώμα, σκεπάζανε με abtec τα μπαλονάκια για να μπει το δικό μας κείμενο με το χέρι, και όταν τελείωναν όλα αυτά, φωτογραφίζαμε σε επίπεδη επιφάνεια. Επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία, που σας την είπα πολύ συνοπτικά. Σε τόσες μετακομίσεις που κάναμε όλα αυτά τα χρόνια, κάποια από τα αρχεία χάθηκαν. Μια λύση είναι να βρεθούν τα περιοδικά και να τα σκανάρουμε όλα. Όμως οι τιμές τους στα παλαιοβιβλιοπωλεία είναι εξωφρενικές πια!! Στο τέλος τίθεται και το ερώτημα αν θα αξίζει το κόπο. Η εποχή μας είναι τελείως διαφορετική. Άλλες απαιτήσεις, άλλες ταχύτητες. Εκείνα τα περιοδικά είχαν κοινό που τώρα είναι σε μια ηλικία γύρω στα 40 με 45. Δεν ξέρω αν μια επανέκδοση των παλαιότερων τίτλων, θα ενδιέφερε κανέναν σήμερα. Υπάρχουν νέα κόμικς, πολύ αξιόλογα όμως, που δεν έρχονται στην χώρα μας. Αυτά, θα ήταν μια καλή περίπτωση να εκδοθούν….»
Γ. Γ. «Πιστεύω ότι αυτό που ζητάει η αγορά, είναι ένα κόμικς με τρεις καθαρές προοπτικές. Το πρώτο είναι η συνέπεια. Να ολοκληρωθεί η σειρά δηλαδή. Γιατί έχουν βαρεθεί οι αναγνώστες να ξεκινάει κάτι και πάνω που ετοιμάζεται να ριζώσει, η έκδοση να διακόπτεται. Με αυτό τον τρόπο χάνεται η αξιοπιστία των εκδοτών και η εμπιστοσύνη των αναγνωστών.
Το δεύτερο είναι η ποιότητα. Πλέον με το internet, το κοινό έχει την δυνατότητα να αποκτάει ξένες εκδόσεις με ποιότητα. Εξώφυλλο, βιβλιοδέτηση, σελιδοποίηση, χρώματα κλπ. Έτσι κάνει αναπόφευκτες συγκρίσεις, που είναι σε βάρος των Ελληνικών εκδόσεων. Νοιώθει πως εδώ τον εκμεταλλεύονται. Πηγαίνοντας στα βιβλιοπωλεία και στα σημεία πώλησης κόμικς γενικά, απαιτώντας ποιότητα και δεν δίνει τα χρήματα του εύκολα. Το τρίτο έχει να κάνει με την επιλογή του τίτλου. Δεν φτάνει μόνο η εκτύπωση. Υπάρχουν κόμικς στο εξωτερικό πολύ αξιόλογα, που θα μπορούσαν να αποκτήσουν μεγάλο αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα, αλλά δεν έρχονται σχεδόν ποτέ. Χρειάζεται αυστηρή επιλογή του τίτλου. Όχι όπως στο παρελθόν, που πήγαιναν οι εκδότες στο εξωτερικό και έπαιρναν στοιχεία για τις πωλήσεις των τίτλων εκεί. Η χώρα μας διαφέρει, αφού απλά η ψυχοσύνθεση του αναγνωστικού κοινού είναι τελείως διαφορετική. Καλές οι συλλεκτικές εκδόσεις του παρελθόντος λοιπόν, αλλά η γενιά στην οποία απευθύνονται είναι αυτή των 35 έως 45 ετών. Αυτή η γενιά είναι μειονότητα. Όπως ακριβώς στο forum, έτσι και στην αγορά, δεν αντιπροσωπεύει παραπάνω από το 30%. Οπότε πρέπει να δημιουργήσουμε καινούργιο αναγνωστικό κοινό. Για να γίνει κάτι τέτοιο, πρέπει να δώσεις στους νέους την αγάπη για τα κόμικς, αλλά όχι με τα δεδομένα του `70, ή του `80. Τα παιδιά έχουν την δυνατότητα με τους υπολογιστές, να βλέπουν εικόνες που εμείς πλάθαμε με την φαντασία μας, διαβάζοντας τα περιοδικά των ημερών μας.»
Γ. Δ. ……»Συμφωνώ. Χρειάζονται όλα τα παραπάνω. Τώρα η φαντασία των αναγνωστών δουλεύει λιγότερο, γιατί η τεχνολογία δίνει περισσότερα στις εικόνες. Τις κάνει πιο ρεαλιστικές. Ποιος θα ξεχάσει το «Μικρό Ήρωα», όπου χωρίς πολλές εικόνες οι αναγνώστες μέσα από την αφήγηση, φαντάζονταν τις περιπέτειες του Γιώργου Θαλάσση. Εκεί, λειτουργούσε η φαντασία μέσα από το κείμενο. Αυτό ήταν μια πολύ μεγάλη υπόθεση. Σήμερα τα παιδιά, το έχουν χάσει αυτό το στοιχείο. Εμείς για παράδειγμα τότε, «ρουφούσαμε» στην κυριολεξία τις ιστορίες με τις εικόνες, ή ακόμη και την ανάγνωση ενός παραμυθιού με κείμενο μονάχα. Στην εποχή μας, τα παιδιά τα βλέπουν όλα αυτά μέσα από dvd. Συνεπώς οι εικόνες είναι έτοιμες. Δεν λειτουργεί η φαντασία. Αν δείτε ποια είναι τα παιγνίδια που κυριαρχούν στις προτιμήσεις των παιδιών σήμερα, θα απογοητευτείτε. Όλα έχουν σαν βασικό συστατικό την βία. Εκτός των παιγνιδιών, υπάρχει και πολύ βία έξω. Τα παιδιά ότι τα «ταΐσεις», το «τρώνε»! Του δίνεις βία, και βία θα βγάλει. Από την άλλη, εμείς μεγαλώσαμε με το Μίκυ Σίτυ, τα παπάκια του Disney. Σαφώς πιο αγνά και ειρηνικά πρότυπα. Καλύτερα είναι να δίνεις στα παιδιά πρότυπα που πλησιάζουν στο ιδανικό κρύβοντας το αρνητικό, γιατί έτσι θα τα κάνεις να το κυνηγήσουν. Και κυνηγώντας το ιδανικό, αντί για την «σαπίλα», θα «φτιάξεις» το ίδιο το παιδί.
Έπειτα ένα άλλο σημαντικό στοιχείο των ημερών μας, είναι η διαφήμιση. Όταν βγάζαμε περιοδικά σαν τον Ποπάυ ή τον Ταρζάν, αρκούσε μια καταχώρηση στα υπόλοιπα περιοδικά της εταιρείας και κάποια φειγ βολαν που πετάγαμε. Ήμουν και εγώ πολλές φορές μέσα στο αυτοκίνητο, θυμάμαι. Μάλιστα μας κυνηγούσαν, γιατί σε κάποιες περιπτώσεις δεν είχαμε σχετική άδεια. Οι επιλογές μας ήταν γενικά λίγες. Ο διαφημιστής μας εκείνα τα χρόνια, ήταν ο Παύλος ο Πιζάνος. Φτιάχναμε αφίσες, και άρματα στα καρναβάλια, με τους ήρωες των περιοδικών μας. Ήταν τα χρόνια που πετάγανε σοκολάτες από τα άρματα, και οι πιτσιρικάδες μαζεύονταν από κάτω για να τις πιάσουν! Αν προσθέσετε και το ραδιόφωνο, που βάζαμε που και που καμιά διαφήμιση του Ποπάυ, αυτές ήταν οι διαφημιστικές μας κινήσεις. Τώρα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες promotion…..»
«Υπάρχει όμως κύριε Δραγούνη, το φωτεινό παράδειγμα της Ιταλίας. Εκεί, υπάρχουν σειρές, αγνές, ασπρόμαυρες, που συμπληρώνουν 50 χρόνια ύπαρξης. Μια ζωντανή απόδειξη, ότι μπορεί να έρθει η εμπορική επιτυχία μέσα από εκδόσεις με νοσταλγία, αρκεί να ξέρεις να τις διαχειριστείς σωστά.»
Γ. Γ. «Ναι. Αλλά λειτουργώντας με αυτό τον τρόπο, στην Ιταλία των εκδόσεων Bonelli όπως είπες, δημιουργείται μια συνέχεια. Το περιοδικό περνάει από τον πατέρα στον γιο. Ενώ στην χώρα μας, αυτή «αλυσίδα» έχει σπάσει. Αν εξαιρέσεις ένα Μίκυ Μάους, δεν υπάρχει άλλη περίπτωση έκδοσης που η «αλυσίδα» να μην έχει κοπεί πουθενά. Όποιο παιδί ρωτήσεις, αλλά και ενήλικα, για το περιοδικό αυτό, θα σου πει ότι το γνωρίζει. Είναι λογικό. Έχει ζήσει και έχει μεγαλώσει μαζί του. Το ίδιο έχει γίνει στην Ιταλία με τον DylanDog. Έχει κυκλοφορήσει ήδη 600 τεύχη και θα συνεχίσει να εκδίδεται για πολλά ακόμη χρόνια, γιατί έχει δημιουργήσει πλέον τον «μύθο» του. Στην Ελλάδα τι να πιάσεις; Από πού να πιαστείς, συνεχίζοντας κάτι που έχει διακοπεί εδώ και 20 χρόνια; Κρίνοντας από τα νέα παιδιά που μπαίνουν στο forum, πιστεύω ότι χρειάζεται κάτι μοντέρνο, καινούργιο, με εντυπωσιακό σχέδιο, ποιοτικό, για να το αγοράσουν.
Ή μπορείς να εκδόσεις κάτι παλαιότερο, αλλά θα πρέπει να τραβήξεις την προσοχή των νέων αναγνωστών, αρχίζοντας από το εξώφυλλο. Πρέπει να προσέξεις πως θα το παρουσιάσεις. Πως θα το συστήσεις.»
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
Thank you, your message has been sent